Wat is nu een Avouerie juist?
Om de betekenis van dit woord te begrijpen, woord dat de dag van vandaag door iedereen vergeten is, moeten we ver teruggaan in de tijd. Tijdens de middeleeuwen, waren er veel katholieke abdijen in Europa. Deze abdijen bezaten vaak vele gronden van dewelke ze taksen inden. Maar de gronden moesten verdedigd worden om et plunderen door rovers of andere Heren te verhinderen.
De Beschermheer droeg de titel van Avoué en zijn woonst heette … een Avouerie.
De Abdij van Waulsort
Het verhaal van de Avouerie van Anthisnes begint bij de constructie van de abdij van Waulsort. Het was een Benedictijns klooster gesticht in de Xe eeuw door Ierse monniken, komende uit Schotland om de regio te evangeliseren. Het klooster was gelegen langs de oevers van de Maas ten zuiden van Dinant, en haar bouw werd verwezenlijkt dankzij Elbert van Florennes die de bouw financierde als boetedoening voor een fout uit het verleden.
Een handvest daterend uit 946, toegekend door de Keizer Otto I de Grote, ratificeert deze stichting onder de naam Walciodorus. Dit handvest maakt ook staat van de eigendommen van de abdij, waaronder de Heerlijkheid Anthisnes. Deze werd geschonken door dezelfde Elbert van Florennes, teneinde de gemeenschap te helpen om in hun behoeften te voorzien.
Het Heilig Roomse Rijk
Een kleine herhaling van de geschiedenis is wel nodig teneinde zich in de context van die eeuw te plaatsen en te begrijpen met welke Keizer we te maken hebben. In de Xe eeuw, smelten Lotharingen en Oost-Francië (2 van de drie regios onstaan bij de ontmanteling van het Karolongische rijk) samen tot een nieuw rijk: het Romeins Keizerrijk dat later het Heilig Roomse Rijk zal worden.
Na de val van het IIe en IIIe Reich werd het eerder stilgezwegen dat wij tot de Xe eeuw, om precies te zijn tot aan de Luikse revolutie, tot dit rijk behoorden. Rijk dat vandaag het Ie Reich genoemd wordt.
XIIe … of XIIIe eeuw
De uit de XIIe eeuw daterende donjon is het oudste deel van het kasteel. Deze typisch middeleeuwse toren is de eerste te Anthisnes gebouwde Avouerie. Hij was het verblijf van de beschermers van Anthisnes in dienst van de Heer abt.
Deze perfect bewaarde toren, herbergt vandaag het kleine bier-en « peket »museum. Volledig toegankelijk, brengt hij u naar een andere eeuw en doet hij u het dagelijks leven van de Avoués-ridders en hun families beleven.
Deze vierkante toren, begrensd door een stenen ommuring bood bescherming aan de dorpsbewoners wanneer er gevaar dreigde. Zijn oorspronkelijk plat dak omgeven door een gekartelde muur, maakte het mogelijk om de plaats te verdedigen zonder het risico door projectielen geraakt te worden.
XVIIe eeuw
De bouw van de rest van het kasteel van de Avouerie dateert uit 1648.
In die periode had de Avoué Godefroy van Anthisnes plannen voor zijn heerlijkheid. Zelf Heer zijnde van 2 naburige heerlijkheden, droomde hij ervan om zijn eigendom uit te breiden. Heeft hij het kasteel gebouwd om zijn kansen om de heerlijkheid te kopen te vergoten of uit overhaasting omdat hij dacht dat alles al geregeld was? Het feit is dat hij nooit Heer van Anthisnes is geworden.
Vandaag rest ons dit massief kasteel in Luikse renaissancestijl dat de oude XIIe eeuwse toren omvat.
De huidige structuur werd tijdens 2 grote branden (XIXe en begin XXe eeuw) geamputeerd van zijn achtervleugel en zijn oude toegangspoort. De bijgebouwen werden omgevormd tot kleine arbeiderswoningen in een periode dat ¾ van de Anthinse bevolking leefde van de blauwsteensteengroeves.
De Luikse Sint Laurentiusabdij en zijn Anthinse hoeve
Een ander overblijfsel uit de XVIIe eeuw is de Sint Laurentiushoeve. De Heren abt hebben deze door de eeuwen heen gebouwd. Het oudste gedeelte van de hoeve, t.t.z. de grondvesten van zijn Romaanse kerk zou uit de Xe eeuw dateren. In de XIVe en XVe eeuw werd de kerk zwaar omgevormd, het is ook in die periode dat muurschilderingen met uitbeeldingen van Heilige christenen werden aangebracht. Deze muurschilderingen maken vandaag deel uit van het “Uitzonderlijk Erfgoed van Wallonië”. Het hoofdgebouw dateert uit de XVIe eeuw. Het werd gebouwd door de abt van Waulsort, Nicolas Sarteau, nadat de abdij geplunderd werd door de Fransen.
In de XVIIe eeuw, van 1658 tot 1686, werd de Heerlijkheid Anthisnes teruggekocht door de Abt Willem Natalis, abt van de Sint-Laurentiusabdij te Luik. Hij liet de toegangspoort bouwen die de kerk met het hoofdgebouw verbindt, alsook de imposante annexen.